เมื่อจะให้กล่าวถึง “ขนมไทย” แสนหวานหอมอร่อยแล้วนั้น…หลายๆ ท่านก็คงจะมีขนมไทยโปรดเป็นของตนเองกันอย่างแน่นอน แต่ในวันนี้เราจะพาทุกๆ ท่านไปพบกับ “วิธีทำขนมทองหยิบและทองหยอด” ที่น่าสนใจกันครับ จะเป็นอย่างไรกันบ้างนั้น….เราไปชมกันดีกว่าครับผม
ทำความรู้จักกับ “ทองหยิบและทองหยอด”
ทองหยิบ เป็นขนมโบราณที่อ ยู่ในชุดของขนมที่ใช้ในงานมงคลต่าง ๆ เช่นกันเพราะขึ้น ต้นด้วยทองซึ่งมีลักษณะและสีคล้ายกัน ทั้งทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง ดังนั้น เมื่อนำมาใช้ในพิธีจะใช้เป็นชุดทั้งหมด ซึ่งนอกจากจะถือเคล็ดที่ชื่อขนมขึ้นต้นด้วยทอง แล้ว ยังถือเคล็ดชื่อต่อท้ายคือหยิบ ซึ่งหมายถึง หยิบเงิน หยิบทองอันจะนำไปสู่ความ ร่ำรวยต่อไป
ทองหยอดเป็นขนมโบราณชนิดหนึ่งซึ่งท่านผู้หญิงวิชเยนทร์ หรือนามเดิม มารี นินยา เดอ กีย์มาร์ เชื้อสายญี่ปุ่น – โปรตุเกส ภรรยาเจ้าพระยาวิชเยนทร์ (นามเดิมคอนสแตน ติน ฟอลคอลชาวกรีก) ท่านผู้หญิงวิชเยนทร์ มีตำแหน่งเป็นท้าวทองกีบม้า เป็นตำแหน่ง ผู้ปรุงอาหารหลวงโดยท่านได้นำเอาความรู้ที่มีมาแต่เดิมผสมผสานกับความรู้ท้องถิ่น ปรุงแต่งอาหารขึ้นใหม่ จนเป็นที่รู้จัก คือ ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง (เดิมชาวโปรตุเกส กินกับเนื้อย่างเป็นอาหารคาว)นับเป็นขนมชั้นดี ใช้ในงานมงคลต่าง ๆ ซึ่งคนไทยเรายังถือ เคล็ดกันอยู่จึงใช้ขนมที่ขึ้นต้นด้วยทอง เพื่อให้เกิดความเป็นมงคลตามชื่อขนม
ต้นกำเนิดของขนม ทองหยิบและทองหยอด
เริ่มมีการเจริญสัมพันธ์ไมตรีกับต่างประเทศทั้งชาติตะวันออกและตะวันตก ไทยเรายิ่งรับเอาวัฒนธรรมด้านอาหารของชาติต่างๆ มาดัดแปลงให้เหมาะสมกับสภาพความเป็นอยู่ เครื่องมือเครื่องใช้ วัตถุดิบที่หาได้ ตลอดจนนิสัยการบริโภคของคนไทยเอง จนบางทีคนรุ่นหลังแทบจะแยกไม่ออกเลยว่า อะไรคือขนมไทยแท้ๆ อะไรที่เรายืมเค้ามา เช่น ทองหยิบ ทองหยอดและฝอยทอง หลายท่านอาจคิดว่าเป็นของไทยแท้ๆ แต่ความจริงแล้วมีต้นกำเนิดจากประเทศโปรตุเกส โดย “มารี กีมาร์” หรือ “ท้าวทองกีบม้า”
วิธีทำขนมทองหยิบและทองหยอด
การทำ ทองหยิบ ทองหยอด ให้อร่อย เคล็ดลับสำคัญอยู่ที่ น้ำซึ่งใช้ทำน้ำเชื่อม จะต้องมีกลิ่นหอม เพื่อช่วยดับกลิ่นคาวของไข่เป็ด โดยคนโบราณจะทำน้ำลอยดอกมะลิ ซึ่งจะใส่ดอกมะลิ และกระดังงา ลงไปในน้ำสะอาด แล้วแช่ข้ามคืน ก่อนที่จะนำมาต้ม ซึ่งจะแช่ถึงช่วงก่อนเช้ามืดเท่านั้น แล้วก็เอาออก เพื่อไม่ให้ดอกมะลิ ทำน้ำขุ่น จากการที่ ทองหยิบ ทองหยอด นั้น มีลักษณะแตกต่างกันไป ทำให้ส่วนผสมที่ใช้ทำน้ำเชื่อม มีอัตราส่วนที่แตกต่างกันด้วย คือ
ส่วนผสม : ไข่เป็ด 30 ฟอง, น้ำตาลทราย 1 กิโลกรัม, น้ำสะอาด 1/2 ลิตร, ดอกมะลิ, กระดังงา
วิธีทำ
– ทำน้ำลอยดอกมะลิ โดยเตรียมน้ำ 1/2 ลิตร ใส่ลงในภาชนะที่สะอาด จากนั้น ใส่ดอกมะลิ และกระดังงา แช่น้ำทิ้งไว้ 1 คืน พอถึงช่วงเช้ามืด ก่อนพระอาทิตย์ขึ้น ให้เอาออก เพื่อไม่ให้ดอกมะลิทำน้ำขม ทั้งนี้ ในส่วนของกระดังงา ให้เอาไฟลนที่กระเปาะของกระดังงา จะช่วยให้มีกลิ่นหอมมากขึ้น
– เริ่มทำน้ำเชื่อม โดยตักน้ำลอยดอกมะลิ ใส่ลงในหม้อต้ม ผสมกับน้ำตาลทราย 1 กิโลกรัม โดยใช้ไฟกลางค่อนไฟอ่อน คอยคนให้น้ำตาลละลายเข้ากันกับน้ำอยู่เสมอ เพื่อไม่ให้น้ำตาลไหม้ติดก้นหม้อ
– ตอกไข่เป็ด แยกไข่แดงออกจากไข่ขาว ให้ไม่เหลือเมือกไข่ขาวติดออยู่ จากนั้น ใส่ลงในผ้าขาวบาง พอตอกและแยกไข่แดงครบหมดแล้ว ให้รวบผ้าแล้วบิด กรองเอาไข่แดงออกจากผ้าขาวบางลงในชามผสมใบใหญ่
– พอได้ไข่แดงที่ผ่านการกรองแล้ว ให้ใช้ตะกร้อมือ ตีไข่ให้เข้ากัน โดยให้ตีเข้าหาตัว ทิศทางเดียวตลอด และให้ยกต่ำไว้ จะทำให้ไข่ไม่กระเด็นออกจากชามผสม เมื่อมีฟองอากาศเข้า และไข่เริ่มข้นเหนียวดีแล้ว แสดงว่า เนื้อไข่ได้ที่แล้ว พร้อมสำหรับการทำทองหยิบ
– เตรียมทำทองหยิบ โดยหากน้ำเชื่อมกำลังเดือด มีฟองฟู่อยู่ ให้เติมน้ำลอยดอกมะลิลงไป สักครึ่งกระบวย เสร็จแล้ว ปิดไฟ ให้น้ำพอร้อนกำลังดี จากนั้น ให้งอปลายช้อนที่จะหยอดเข้าหากัน ตักเนื้อไข่ แค่พอดีช้อน หยอดลงไปในหม้อ โดยลักษณะการหยอด ให้เทเนื้อไข่ลงไปแล้วยกช้อนตั้งฉากกับน้ำขึ้นมาทันที จะทำให้ได้เป็นไข่แผ่นกลมเล็ก ๆ ออกมา ทำอย่างนี้ จนกว่าจะเต็มหม้อ หรือ ได้จำนวนตามที่ต้องการ (ทั้งนี้ หากใครตีเนื้อไข่เกินพอดีไป เวลาหยอด เนื้อไข่จะแตก ไม่จับตัวเป็นแผ่น วิธีแก้ ให้เติมไข่แดงเปล่า ๆ ที่ไม่ได้ตีเพิ่มลงไป จะแก้ปัญหานี้ได้)
– พอหยอดเสร็จแล้ว ให้เปิดไฟกลางค่อนไฟอ่อน ต้มน้ำให้เดือด พอขึ้นฟองฟู่แล้ว ให้ใช้กระชอน กลับเนื้อไข่แต่ละแผ่นเป็นอีกด้านหนึ่ง ให้สุกทั่วกัน พอแต่ละชิ้นพองดีแล้ว ให้ตักน้ำลอยดอกมะลิเพิ่มลงไปเล็กน้อย ให้น้ำหายเดือด เสร็จแล้วปิดไฟ เตรียมตักขึ้น โดยเมื่อจะตักขึ้น ให้ตักแต่ละขิ้นแกว่งกับน้ำเชื่อม เพื่อล้างฟองอากาศที่ติดด้านบนออก จะทำให้เนื้อทองหยิบสีเหลืองสวย จากนั้น ตักใส่พักไว้ในน้ำเชื่อมอีกทีหนึ่ง
– จับเนื้อไข่ทำทองหยิบ โดยใช้มือข้างที่ถนัดเตรียมจับ ถ้าทำทองหยิบ 3 จีบ ใช้นิ้วโป้ง นิ้วชี้ นิ้วกลาง จับลงไปที่เนื้อไข่ แล้วบีบในลักษณะงุ้มขึ้นมา มืออีก 1 ข้างช่วยประคอง จับลงในถ้วยขนาดเล็ก พอจับลงไปได้แล้ว ให้ใช้ไม้หรือเหล็กเส้นขนาดเล็ก ดันเข้าไปตามร่องที่เราจับจีบ จะทำให้ร่องจีบลึกขึ้น และออกมาสวยงาม (หากใครต้องการ 4 จีบ ให้ใช้นิ้วโป้ง นิ้วชี้ ทั้งซ้ายขวา จับแล้วบีบเข้ากัน ใส่ลงในถ้วย แล้วใช้ไม้หรือเหล็กเส้นขนาดเล็ก ดันเข้าไปตามร่องที่เราจับจีบ) เป็นอันเสร็จ (ขอขอบคุณข้อมูลจาก https://www.sgethai.com)
เป็นอย่างไรกันบ้างครับกับข้อมูลเกี่ยวกับ “วิธีทำขนมทองหยิบและทองหยอด” ที่เราได้นำมฝากทุกท่านกันข้างต้นนี้ หวังว่าจะชอบกันนะครับ